دقایق بازی نرد در متون منظوم فارسی

با تحقیق در متون کهن، به برخی از اطلاعات و اصطلاحات تازه­ای دست می­یابیم که ما را با ابعاد مختلف زندگی گذشتگان آشنا می­سازد. وجود این اصطلاحاتِ بعضاً غامض، پژوهندگان متون فارسی را در درک دقیق آثار مختلف، با مشکلاتی مواجه می­کند؛ چرا که درک این اصطلاحات برای مخاطب امروزیِ شعر و نثر، به جهت نبودِ اطلاعاتِ دقیق از چند و چون و کیفیت آن­ها، چندان آسان به نظر نمی­رسد. در این بین، گزارش فرهنگ­نویسان نیز به سبب اطلاعات ناقص و در برخی مواقع مغشوش در این زمینه، چندان گرهی نمی­گشاید. از جمله این اصطلحات، مربوط به بازی نرد است. نوشتۀ حاضر بر آن است تا با استفاده از روش استقرایی و با بازخوانی دقیق آثار بزرگان شعر و عرفان، به تحلیل روش درست این بازی و پیچیدگی­ها و ظرایف آن بپردازد. حاصل پژوهش نشان می­دهد که غیر از ابن یمین و خاقانی کمتر شاعری است که به این بازی تسلط داشته است.  نیز بسامد این اصطلاحات در این متون اغلب برای اغراض بدیعی است.